Overige brieven

3 Johannes

De inleidingen tot de Bijbelboeken zijn bedoeld als ondersteuning voor de bestudering van de Bijbelboeken, maar het verdient alle aanbeveling om eerst ieder Bijbelboek zelf een aantal keren aandachtig te lezen, opdat al lezend een beeld van het boek, van de achtergrond ervan, van zijn inhoud, opbouw en van zijn onderwerpen ontstaat. De aandacht voor de tekst van het Woord van God zelf dient altijd voorop te blijven staan vanwege het hoogste gezag dat dit Woord in alle opzichten vertegenwoordigt.

Inleiding 

De derde brief van Johannes is net als de tweede brief een korte, persoonlijke brief van de apostel Johannes. Het zijn persoonlijk notities aan gelovigen, die hij spoedig zelf hoopte te bezoeken. Hij schreef ook andere persoonlijke brieven (zie 1 Jh. 2:14 en 3 Jh. 1:9), mogelijk zelfs vele. Zulke korte en persoonlijke brieven als deze maakten minder kans om in de gemeenten voorgelezen te worden dan de meer uitvoerige brieven aan de gemeenten, en daardoor waren ze ook minder bekend. Deze twee kleine brieven (2 Jh. en 3 Jh.) en de 2e Petrusbrief en de brief van Judas waren, net als het veel grotere boek Openbaring, aanvankelijk geen onderdeel van de Peshitta. Zij zijn er niettemin toch op wonderlijke wijze in terecht gekomen  (zie het artikel: ‘Grieks of Aramees?’ bij de inleidende artikelen tot de EBV). 

De brief is waarschijnlijk ergens tussen 65-90 n. Chr. geschreven, mogelijk vanuit Efeze, maar het kan ook zijn dat dit voor het jaar 70 n. Chr. was in de dagen van keizer Nero (zie de Inleiding bij het boek Openbaring).

De brief begint met de aanheft ‘de oudste’. Dit is een bijzondere aanhef als wij bedenken dat waarschijnlijk alle apostelen van de Here Jezus Christus al om het leven gekomen en gestorven zijn. Alleen Johannes, de trouwe discipel en vriend van Jezus was nog over! Wat een prachtige aanhef is dit dan!

De brief is gericht aan Gajus.  In de Bijbel worden vijf personen genoemd met deze naam genoemd namelijk:

(‹1›) Gajus, een Macedoniër, die met zijn landgenoot Aristarchus bij Paulus in het theater was. Deze Gajus en Aristarchus waren ook zijn reisgenoten (Hd. 19:29) 

(‹2›) Gajus, uit Derbe, een medearbeider van Paulus (Hd. 20:4)

(‹3›) Gajus, de gastheer van Paulus en van heel de gemeente (Rom.16:23)

(‹4›) Gajus, een gelovige in Korinthe die door Paulus gedoopt is (1 Kor. 1:14). Volgens de traditie zou hij later schrijver voor Johannes geworden zijn. 

(‹5›) Gajus, aan wie de apostel Johannes deze brief schrijft (3 Jh. 1) 

Het is niettemin onbekend aan welke Gajus de apostel Johannes schreef. 

De brief roept op om gastvrijheid en hulp te bieden aan rondtrekkende evangelisten. 

Tegelijk waarschuwt de brief voor Diotrefes, die heerszuchtig is en hen uit de gemeente weert. Het kan zijn dat Gajus ook door Diotrefes uit de gemeente gezet was, of dat Gajus bij een andere gemeente hoorde. In ieder geval werden de broeders evangelisten uit de gemeente gezet, en Demetrius was mogelijk onder hen. Ze keerden terug naar Efeze, deden verslag aan de apostel Johannes en deze zond vervolgens een andere delegatie naar die plaats maar die ging naar Gajus toe. Johannes legt duidelijk uit wat hij van plan is te gaan doen met Diotrefes als hij zelf in de gemeente zal komen. De apostel gaat hem niet uit de weg en hij zal Diotrefes met het gezag van een apostel ernstig vermanen.

Demetrius die in als derde persoon in deze brief genoemd wordt, naast Gajus en Diotrefes, was mogelijk degene die de brief bij Gajus bracht. 

Bronnen:	H.H. Halley: Bible Handbook, 24e editie, 1965
Bewerking:	redactie EBV - 1 januari 2025